FİNAL ÖDEVİ
Patlamayan Balon Etkinlik Planı
Yazan: Gizem Arpacı
Konu: Patlamayan Balon
Ana Stem Konusu: Fizik
Yaş Grubu: 5 yaş
Tahmini Süre: 1 saat
Doğrudan Amaçlar:
Suyun ısı iletimini göstermek.
Dolaylı Amaçlar:
Neden-sonuç ilişkisi, karşılaştırma yapma.
Materyaller:
-Mum
-Tabak
-Ateş(çakmak,kibrit vb.)
-2 adet balon
-Su
-Huni
Etkinliğin Tanımı:
Bu etkinliğimizde balonun aslında ateşte kolaylıkla patlayabilen bir malzeme olduğu halde, balonun içine su koyulduğunda neden patlamadığını, nelerin değiştiğini ve farklılaştığını inceleyeceğiz.
Çocuklar bu deneyi gözlemlerken dikkat ve algı süreçlerini, karşılaştırma becerilerini, konstrasyon, kordinasyon ve kendi başına deneylerini yaptıkları için psikomotor süreçlerini gözlemleyeceklerdir.
Kazanımlar:
-Etkinlik için gerekli nesnelerin isimlerini söyler.
-Etkinliğin sonucu için tahminlerde bulunur.
-Söylediği tahminlerini ve gerçek durumu karşılaştırır.
-Nesneler arasında bağlantı kurar.
-Küçük kas kullanımı gerektiren hareketler yapar.(Balonu şişirir, balonu ateşe yaklaştırır, balonun içine sus doldurur vb.)
-Olaylar sonucunda neden-sonuç bağlantısı kurar.
Sunum:
-Öğretmen sınıfta çocukları güler yüzle karşılar.
-Gelen çocuklara bugün balonla ilgili güzel bir deney yapacaklarını söyleyerek çocukların ilgilerini çeker ve meraklanmalarını sağlar.
-Daha sonra öğretmen çocuklarla birlikte "Çocuklar şimdi balonlar şarkımızı söyleyerek hepimiz masalara geçelim"der.
-Şarkıyı söyleyerek her çocuk masalara geçtikten sonra öğretmen önce masadaki malzemelerin neler olduğunu çocuklara sorar, cevapları dinler.
-Sonra hep birlikte malzemeleri sayarlar. Malzemelerimiz; mum,tabak, çakmak, 2 balon ve su denir.
-Öğretmen kontrollü bir şekilde mumu çakmak ile yakar.
-Daha sonra 2 balondan birini şişirir. Sonra çocuklara dönerek;
-"Çocuklar sizce bu balonu ateşe değdirir ya da yaklaştırırsak ne olur? Cevaplar dinlendikten sonra "Şimdi hep birlikte deneyelim" denir ve balon ateşe yaklaştırılır.
-Oluşan değişim, balonun patlaması izlenir. Bu aşamadan sonra çocuklarla balonun neden patladığı üzerine tartışılır.Her çocuktan fikir alındıktan sonra öğretmen kendi açıklamasını yapar;
"Çocuklar balonu ateşe yaklaştırdığımızda balonun içindeki hava ateşin sıcaklığı ile ısındı ve genleşti. Hava genleşince büyüdü ve dolayısı ile balonun içine sığmadı. Balonun içine sığmayan hava da balonu patlattı." diyerek bu aşamayı çocuklara açıklar.
-Bu aşamadan sonra ikinci aşamaya geçilir ve kalan tek balonun içine su doldurulur ve biraz şişirilir. Öğretmen çocuklara bu balonun içinde ne var diyerek dikkatlerini çeker ve balonun içine niçin su doldurmuş olabileceğini çocuklara sorar. Çocukların fikirlerini dinler ve bu defa içi su dolu balonu ateşe yaklaştırır ise ne olacağını sorar. "Ne farklılıklar olabilir, bu defa balonda ne değişiklikler olabilir" diye sorar ve çocukların iki farklı durumu karşılaştırmaları sağlanır.
-Yapılan fikir tartışmalarından sonra öğretmen su dolu balonu ateşe yaklaştırır.
-İçi su dolu balonun patlamadığı gözlemlenir. Çocuklar balonun neden patlamadığını merak eder ve öğretmen; "Çocuklar bu balonumuz neden patlamamış olabilir?" diyerek çocukların yaratıcı fikirleri alınır.
-Fikirler dinlendikten sonra öğretmen kendi açıklamasını yapar. "Çocuklar ısı maddeden maddeye geçiş yapar. İçinde su olmayan balonumuz da ateş hemen balonu ısıttı ve patlattı ama içinde su olan bu balonumuzda ateşin önce balonun içindeki suyu ısıtması gerek ve buda uzun bir zaman alacağından balonumuz patlamadı.
Ayrıca su ısıyı çok iyi iletir. Balonun içindeki su, mumun oluşturduğu ısıyı emer. Isınan su yükselir ve balonun ısıya temas ettiği bölgeye tekrar soğuk su gelir. Bu olaya 'taşınım' denir. Bu sayede balonun yüzeyi alttan ısınırken üstten soğumuş olur ve balon patlamaz.
Kelime Dağarcığı:
Taşınım, genleşme, büyüme, ısı iletimi, patlama
İlgi Noktalar
İçinde su olmayan balonun patlaması
İçinde su olan balonun patlamaması
2 balon arasındaki farkın gözlemlenmesi
Havanın ısınma-genleşme durumunun balonlarla net bir şekilde görülmesi
Hata Kontrolü
İçinde su olmayan ve patlaması istenilen balon ateşe yeteri kadar yaklaştırılmalı
İçine su doldurulan balonun patlamaması ve deneyin amacına ulaşması için yeteri kadar su doldurulmalı
Farklı Gözlemler ve Uzantılar
Değişik şekil ve renklerde balonlar kullanılarak yapılabilir.
Şişme ve patlama özelliği olan farklı malzemeler kullanılabilir.
Mum yerine ısı ve sıcaklık yayan farklı türde eşyalar kullanılabilir.
Öğrencilerle Sorgulama ve Diyalog için Olanaklar
Çocuklar sizce bu 2 balon arasındaki farklılık nedir?
Neden bir balon patlarken diğeri patlamadı?
Farklı malzemeler kullanarakta bu deneyi yapabilir miyiz?
Suyu az ya da fazla koyarsak değişen bir şey olabilir mi?
Dökümantasyon/Bilim için Fikirler Defteri
Uygulama esnasında çocuklarla süreçte yaşanan deneyimler ve gözlemler dökümantasyon, bilim için fikirler defteri tutulmalıdır. Bu defterler çocuklarla birlikte deney sonrası incelenerek sohbet edilebilir. Defter daha sonra çocuklarla birlikte eve gönderilir.
SÜREÇLERİN TESPİTİ
Genel Süreçler
1-Gözlem:
İçinde su olmayan balon ile içine su doldurulan balonun patlayıp-patlamamasındaki farklılığın nedeni gözlenir.
2-Anlam Çıkarma:
Çocukların iki balonu da karşılaştırarak patlayıp patlamamalarına etki eden aralarındaki farkın ne olduğunu anlamaya çalışır.
3-Öngörü:
Deneye başlanmadan önce her aşamada çocukların ne olacağını tahmin etmeleri istenir ve tahminleriyle gerçek durumunu karşılaştırmalarını sağlanır.
Matematik Süreçleri
1-Sayma:
Kaç tane balon kullanıldığı, balonun ateşe yaklaştırıldığında kaç saniye içinde patladığı, içine su doldurulan balona kaç ölçek su doldurulduğu aşamaları sayılabilir.
2-Ölçme:
İçine su koyulan balona ne kadar miktarda su koyulduğunun ölçülmesi.
3-Tasarlama:
Etkinlik sonrasında deney sanat etkinliğine dönüştürülerek yeni ve yaratıcı ürünler çocuklar tarafından tasarlanır.
Fen ve Teknoloji Süreçleri
1-Etkileşim:
Öğretmenin her çocuk için önceden masa ve masalarda deney malzemelerini hazırlayarak, çocukların her birinin kendi başına da etkinliği deneyimlemesi sağlanabilir.
2-Açıklama:
Balonun içine koyulan suyun patlamamasının nedeninin bilimsel gerçekler ile çocuğa açıklanması.
3-Değerlendirme:
Deney sırasında çekilen fotoğraflarla deney bittikten sonra çocuklarla tartışılır. Deneyin başında nasıl bir şey bekledikleri ve deneyin sonrasında ne ile karşılaştıkları konuşulur. Deney ile ilgili sorular sorulur.
Eğilimler
1-Merak Duygusu:
İçinde su olan balonun patlamaması, farklı malzemeler kullanıldığında etkinliğin sonuçları, deney sonrasında yapılan sanat çalışmasının sonuçları çocukların merak duygularını artıracaktır.
2-Gözlem:
Etkinlikler sırayla yapılırken çocukların dikkatle ve merakla gözlem yapmalarına, sorular sorarak keşfetmelerine fırsat tanınmalıdır.
3-Yaratıcılık:
Deney yapılırken daha başka hangi malzemelerin kullanılabileceği sorularak yaratıcı fikirler elde edilebilir. Sanat çalışmasında çocukların yaratıcı çalışmalar yapmaları sağlanabilir.
Görseller
Etkinlik sırasında sürece ilişkin görseller, pano oluşturmak suretiyle değerlendirmede de kullanılabilir.
Notlar
Öğretmen deneyi önce kendisi denemelidir. Deneyde kullanacağı ve çocuklara vereceği balonların sağlam olduğunu kontrol etmelidir.
Ayrıca deneyde mum ve çakmak çocuklar için sakıncalı olduğundan bir yetişkin gözetiminde yapılmalıdır.
Bu etkinliği iyi bir şekilde yapabilmek için deneyi yapacak olan öğretmenin havanın ısınma ve genleşme konusunda bilgiye ve beceriye sahip olması gerekmektedir.
Aşağıdaki linkte öğretmene bu konuda yardımcı olabilecek kaynak bilgiler yer almaktadır.
https://www.fenokulu.net/yeni/Fen-Konulari/Konu/Isinan-maddelerin-genlesmesi-maddelerde-genlesme_190.html
Yazan: Gizem Arpacı
Konu: Patlamayan Balon
Ana Stem Konusu: Fizik
Yaş Grubu: 5 yaş
Tahmini Süre: 1 saat
Doğrudan Amaçlar:
Suyun ısı iletimini göstermek.
Dolaylı Amaçlar:
Neden-sonuç ilişkisi, karşılaştırma yapma.
Materyaller:
-Mum
-Tabak
-Ateş(çakmak,kibrit vb.)
-2 adet balon
-Su
-Huni
Etkinliğin Tanımı:
Bu etkinliğimizde balonun aslında ateşte kolaylıkla patlayabilen bir malzeme olduğu halde, balonun içine su koyulduğunda neden patlamadığını, nelerin değiştiğini ve farklılaştığını inceleyeceğiz.
Çocuklar bu deneyi gözlemlerken dikkat ve algı süreçlerini, karşılaştırma becerilerini, konstrasyon, kordinasyon ve kendi başına deneylerini yaptıkları için psikomotor süreçlerini gözlemleyeceklerdir.
Kazanımlar:
-Etkinlik için gerekli nesnelerin isimlerini söyler.
-Etkinliğin sonucu için tahminlerde bulunur.
-Söylediği tahminlerini ve gerçek durumu karşılaştırır.
-Nesneler arasında bağlantı kurar.
-Küçük kas kullanımı gerektiren hareketler yapar.(Balonu şişirir, balonu ateşe yaklaştırır, balonun içine sus doldurur vb.)
-Olaylar sonucunda neden-sonuç bağlantısı kurar.
Sunum:
-Öğretmen sınıfta çocukları güler yüzle karşılar.
-Gelen çocuklara bugün balonla ilgili güzel bir deney yapacaklarını söyleyerek çocukların ilgilerini çeker ve meraklanmalarını sağlar.
-Daha sonra öğretmen çocuklarla birlikte "Çocuklar şimdi balonlar şarkımızı söyleyerek hepimiz masalara geçelim"der.
-Şarkıyı söyleyerek her çocuk masalara geçtikten sonra öğretmen önce masadaki malzemelerin neler olduğunu çocuklara sorar, cevapları dinler.
-Sonra hep birlikte malzemeleri sayarlar. Malzemelerimiz; mum,tabak, çakmak, 2 balon ve su denir.
-Öğretmen kontrollü bir şekilde mumu çakmak ile yakar.
-Daha sonra 2 balondan birini şişirir. Sonra çocuklara dönerek;
-"Çocuklar sizce bu balonu ateşe değdirir ya da yaklaştırırsak ne olur? Cevaplar dinlendikten sonra "Şimdi hep birlikte deneyelim" denir ve balon ateşe yaklaştırılır.
-Oluşan değişim, balonun patlaması izlenir. Bu aşamadan sonra çocuklarla balonun neden patladığı üzerine tartışılır.Her çocuktan fikir alındıktan sonra öğretmen kendi açıklamasını yapar;
"Çocuklar balonu ateşe yaklaştırdığımızda balonun içindeki hava ateşin sıcaklığı ile ısındı ve genleşti. Hava genleşince büyüdü ve dolayısı ile balonun içine sığmadı. Balonun içine sığmayan hava da balonu patlattı." diyerek bu aşamayı çocuklara açıklar.
-Bu aşamadan sonra ikinci aşamaya geçilir ve kalan tek balonun içine su doldurulur ve biraz şişirilir. Öğretmen çocuklara bu balonun içinde ne var diyerek dikkatlerini çeker ve balonun içine niçin su doldurmuş olabileceğini çocuklara sorar. Çocukların fikirlerini dinler ve bu defa içi su dolu balonu ateşe yaklaştırır ise ne olacağını sorar. "Ne farklılıklar olabilir, bu defa balonda ne değişiklikler olabilir" diye sorar ve çocukların iki farklı durumu karşılaştırmaları sağlanır.
-Yapılan fikir tartışmalarından sonra öğretmen su dolu balonu ateşe yaklaştırır.
-İçi su dolu balonun patlamadığı gözlemlenir. Çocuklar balonun neden patlamadığını merak eder ve öğretmen; "Çocuklar bu balonumuz neden patlamamış olabilir?" diyerek çocukların yaratıcı fikirleri alınır.
-Fikirler dinlendikten sonra öğretmen kendi açıklamasını yapar. "Çocuklar ısı maddeden maddeye geçiş yapar. İçinde su olmayan balonumuz da ateş hemen balonu ısıttı ve patlattı ama içinde su olan bu balonumuzda ateşin önce balonun içindeki suyu ısıtması gerek ve buda uzun bir zaman alacağından balonumuz patlamadı.
Ayrıca su ısıyı çok iyi iletir. Balonun içindeki su, mumun oluşturduğu ısıyı emer. Isınan su yükselir ve balonun ısıya temas ettiği bölgeye tekrar soğuk su gelir. Bu olaya 'taşınım' denir. Bu sayede balonun yüzeyi alttan ısınırken üstten soğumuş olur ve balon patlamaz.
Kelime Dağarcığı:
Taşınım, genleşme, büyüme, ısı iletimi, patlama
İlgi Noktalar
İçinde su olmayan balonun patlaması
İçinde su olan balonun patlamaması
2 balon arasındaki farkın gözlemlenmesi
Havanın ısınma-genleşme durumunun balonlarla net bir şekilde görülmesi
Hata Kontrolü
İçinde su olmayan ve patlaması istenilen balon ateşe yeteri kadar yaklaştırılmalı
İçine su doldurulan balonun patlamaması ve deneyin amacına ulaşması için yeteri kadar su doldurulmalı
Farklı Gözlemler ve Uzantılar
Değişik şekil ve renklerde balonlar kullanılarak yapılabilir.
Şişme ve patlama özelliği olan farklı malzemeler kullanılabilir.
Mum yerine ısı ve sıcaklık yayan farklı türde eşyalar kullanılabilir.
Öğrencilerle Sorgulama ve Diyalog için Olanaklar
Çocuklar sizce bu 2 balon arasındaki farklılık nedir?
Neden bir balon patlarken diğeri patlamadı?
Farklı malzemeler kullanarakta bu deneyi yapabilir miyiz?
Suyu az ya da fazla koyarsak değişen bir şey olabilir mi?
Dökümantasyon/Bilim için Fikirler Defteri
Uygulama esnasında çocuklarla süreçte yaşanan deneyimler ve gözlemler dökümantasyon, bilim için fikirler defteri tutulmalıdır. Bu defterler çocuklarla birlikte deney sonrası incelenerek sohbet edilebilir. Defter daha sonra çocuklarla birlikte eve gönderilir.
SÜREÇLERİN TESPİTİ
Genel Süreçler
1-Gözlem:
İçinde su olmayan balon ile içine su doldurulan balonun patlayıp-patlamamasındaki farklılığın nedeni gözlenir.
2-Anlam Çıkarma:
Çocukların iki balonu da karşılaştırarak patlayıp patlamamalarına etki eden aralarındaki farkın ne olduğunu anlamaya çalışır.
3-Öngörü:
Deneye başlanmadan önce her aşamada çocukların ne olacağını tahmin etmeleri istenir ve tahminleriyle gerçek durumunu karşılaştırmalarını sağlanır.
Matematik Süreçleri
1-Sayma:
Kaç tane balon kullanıldığı, balonun ateşe yaklaştırıldığında kaç saniye içinde patladığı, içine su doldurulan balona kaç ölçek su doldurulduğu aşamaları sayılabilir.
2-Ölçme:
İçine su koyulan balona ne kadar miktarda su koyulduğunun ölçülmesi.
3-Tasarlama:
Etkinlik sonrasında deney sanat etkinliğine dönüştürülerek yeni ve yaratıcı ürünler çocuklar tarafından tasarlanır.
Fen ve Teknoloji Süreçleri
1-Etkileşim:
Öğretmenin her çocuk için önceden masa ve masalarda deney malzemelerini hazırlayarak, çocukların her birinin kendi başına da etkinliği deneyimlemesi sağlanabilir.
2-Açıklama:
Balonun içine koyulan suyun patlamamasının nedeninin bilimsel gerçekler ile çocuğa açıklanması.
3-Değerlendirme:
Deney sırasında çekilen fotoğraflarla deney bittikten sonra çocuklarla tartışılır. Deneyin başında nasıl bir şey bekledikleri ve deneyin sonrasında ne ile karşılaştıkları konuşulur. Deney ile ilgili sorular sorulur.
Eğilimler
1-Merak Duygusu:
İçinde su olan balonun patlamaması, farklı malzemeler kullanıldığında etkinliğin sonuçları, deney sonrasında yapılan sanat çalışmasının sonuçları çocukların merak duygularını artıracaktır.
2-Gözlem:
Etkinlikler sırayla yapılırken çocukların dikkatle ve merakla gözlem yapmalarına, sorular sorarak keşfetmelerine fırsat tanınmalıdır.
3-Yaratıcılık:
Deney yapılırken daha başka hangi malzemelerin kullanılabileceği sorularak yaratıcı fikirler elde edilebilir. Sanat çalışmasında çocukların yaratıcı çalışmalar yapmaları sağlanabilir.
Görseller
Etkinlik sırasında sürece ilişkin görseller, pano oluşturmak suretiyle değerlendirmede de kullanılabilir.
Notlar
Öğretmen deneyi önce kendisi denemelidir. Deneyde kullanacağı ve çocuklara vereceği balonların sağlam olduğunu kontrol etmelidir.
Ayrıca deneyde mum ve çakmak çocuklar için sakıncalı olduğundan bir yetişkin gözetiminde yapılmalıdır.
Bu etkinliği iyi bir şekilde yapabilmek için deneyi yapacak olan öğretmenin havanın ısınma ve genleşme konusunda bilgiye ve beceriye sahip olması gerekmektedir.
Aşağıdaki linkte öğretmene bu konuda yardımcı olabilecek kaynak bilgiler yer almaktadır.
https://www.fenokulu.net/yeni/Fen-Konulari/Konu/Isinan-maddelerin-genlesmesi-maddelerde-genlesme_190.html
DENEYİN VİDEOSU
Yorumlar
Yorum Gönder